Sau một thời gian tạm lắng, hình thức kinh doanh bán hàng đa cấp đang quay trở lại dưới các hình thức như kinh doanh các khóa học làm giàu, đầu tư các dự án bất động sản, khởi nghiệp từ tay trắng… Cùng với sự siết chặt quản lý của các cơ quan Nhà nước, người tiêu dùng cần thực sự thận trọng với hoạt động này.
Nhiều biến tướng của bán hàng đa cấp
Mới đây, trên nhiều mạng xã hội có đăng tải các nội dung giới thiệu một tổ chức/công ty có tên "Dự án Hoàng Gia" cung cấp giải pháp hỗ trợ tiêu dùng cho cộng đồng, vừa tiết kiệm chi phí sinh hoạt, đồng thời gia tăng thu nhập với rất nhiều tiện ích như “Khởi nghiệp từ tay trắng từ Hoàng Gia”... Cùng với các thông tin trên, một số trang báo điện tử cũng đã cảnh báo về hoạt động có dấu hiệu huy động vốn theo phương thức đa cấp biến tướng của "Dự án Hoàng Gia" thông qua các gói đầu tư như: “Gói gia đình - 84 triệu đồng”, “Gói cá nhân - 48 triệu đồng”, “Gói tiêu dùng Pro - 12 triệu đồng”…
Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng - Bộ Công thương cũng đã xác nhận, đến nay chưa có tên đơn vị, tổ chức nào có tên Công ty TNHH Đầu tư Thương mại Dự án Hoàng Gia hay Công ty CP Tập đoàn Dự án Hoàng Gia được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp. Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cũng đã khuyến cáo người dân tìm hiểu kỹ thông tin, cân nhắc việc tham gia hoạt động đầu tư, huy động vốn theo hình thức đa cấp trái phép của các công ty này.
Theo báo cáo của Bộ Công thương, chín tháng đầu năm 2018, Bộ Công thương điều tra, xử phạt đối với Công ty CP sản xuất Thương mại Quốc tế Greenlife số tiền 510 triệu đồng và thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp của doanh nghiệp này. Bộ cũng xử phạt 140 triệu đồng đối với một số vi phạm của Công ty TNHH Herbalife Việt Nam, xử phạt Công ty Cổ phần Nhượng quyền Thương mại Toàn thắng 60 triệu đồng. Bộ Công Thương cũng đã kết thúc thanh tra và xử phạt đối với hai doanh nghiệp (DN) bán hàng đa cấp là Công ty TNHH Mỹ phẩm Thường Xuân 170 triệu đồng và Công ty TNHH Unicity Marketing Việt Nam 240 triệu đồng. Bên cạnh đó, Bộ vẫn tiếp tục theo dõi chặt chẽ việc chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp của Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy và thực hiện thanh lý hợp đồng đối với người tham gia sau khi công ty chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh nhận định, hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp hiện đang có nhiều biến tướng phức tạp. Cụ thể, sau khi Bộ Công thương và các cơ quan chức năng tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm và triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bán hàng đa cấp, hoạt động bán hàng đa cấp bất chính đã có dấu hiệu bị đẩy lùi, nhiều doanh nghiệp kinh doanh đa cấp bất chính bị loại bỏ khỏi thị trường. Tuy nhiên, các chủ thể kinh doanh đa cấp bất chính đã có xu hướng chuyển sang các mô hình hoạt động sử dụng phương thức đa cấp nhưng không mua bán hàng hóa thực sự để né tránh sự quản lý của cơ quan quản lý hoạt động bán hàng đa cấp. Mặc dù, Bộ Công thương và các đơn vị báo chí, truyền thông đã có nhiều cảnh báo (thí dụ như cảnh báo về hoạt động đầu tư tiền ảo sử dụng mô hình đa cấp, hoạt động của Freedom Group, hoạt động của FutureNet...) nhưng tình trạng này vẫn còn tồn tại và lôi kéo sự tham gia của nhiều người dân.
Về phía các địa phương, ông Trần Thanh Hải – Phó Giám đốc Sở Công thương Hà Nội, cho hay, từ đầu năm đến nay, Sở Công thương Hà Nội đã tiến hành thanh tra đối với tám DN bán hàng đa cấp; xử phạt vi phạm hành chính hai DN với số tiền 130 triệu đồng và một điểm tư vấn dinh dưỡng ba triệu đồng.
Sở cũng đã cung cấp tài liệu liên quan đến Công ty CP Đầu tư sản xuất và thương mại MLM Việt Nam theo đề nghị của Văn phòng Cơ quan cảnh sát điều tra (Bộ Công an); ban hành các văn bản gửi các cơ quan liên quan thông báo về việc thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp của hai DN: Công ty TNHH BHIP, Công ty CP Everrichs; thông báo về việc Công ty CP Nhượng quyền thương mại quốc tế G10 tiếp tục hoạt động sau thời gian tạm ngừng hoạt động bán hàng đa cấp để các cơ quan, đơn vị phối hợp quản lý đối với hoạt động bán hàng đa cấp của DN trên địa bàn thành phố…
Thận trọng và nhận diện biến tướng
Theo Sở Công thương Hà Nội, số lượng DN bán hàng đa cấp trên cả nước và tại địa bàn Hà Nội đã giảm đáng kể, hiện chỉ còn 27 DN đang hoạt động, giảm 10% so với cuối năm 2017. Tuy nhiên, do lợi nhuận từ hoạt động bán hàng đa cấp rất lớn, nên sẽ vẫn phát sinh những DN bán hàng đa cấp hoạt động với nhiều hình thức tinh vi hơn.
Để tránh bị dụ dỗ, lôi kéo vào bẫy lừa đảo đa cấp, ông Trần Thanh Hải khuyến nghị người dân cần nhận thức rõ các dấu hiệu lừa đảo như mời chào người dân tham gia đầu tư, nộp tiền và hứa hẹn trả các khoản lợi nhuận cao bất thường mà không phải làm gì, hay khuyến khích người mua gửi hàng tại kho của công ty khi nào bán được thì đến lấy…
Để giúp người dân hiểu rõ về mô hình kinh doanh đa cấp, Sở Công thương thường xuyên đăng tải nội dung tuyên truyền về hoạt động bán hàng đa cấp lên website của Sở, cũng như thông tin về kết quả kiểm tra, xử lý vi phạm đối với hoạt động này; danh sách các DN đã thông báo hoạt động, DN bị thu hồi giấy phép hay thông báo chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp trên địa bàn…
Để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động này, ông Hải cũng kiến nghị Cục CT&BVNTD bên cạnh việc tăng cường công tác tuyên truyền thì cần bổ sung quy định về thời gian giải quyết hồ sơ của Sở Công thương địa phương sau khi DN nộp bổ sung, điều chỉnh hồ sơ thông báo tổ chức hội nghị, hội thảo, đào tạo về bán hàng đa cấp; rà soát, bổ sung các văn bản quy định để thực hiện thống nhất, tránh chồng chéo.
Sở cũng đề nghị Cục CT&BVNTD xem xét việc không cho phép DN quy định tại chương trình trả thưởng nội dung hoa hồng, tiền thưởng có căn cứ tính thưởng liên quan đến doanh số bán hàng không phát sinh tại Việt Nam để bảo đảm thực hiện đúng quy định của pháp luật.
“Với những lời quảng cáo “một vốn, 400 lời” thì người dân hãy nghĩ ngay rằng đó là biến tướng của bán hàng đa cấp và nên thông báo cho cơ quan quản lý”, ông Hải nhấn mạnh.
Viết bình luận